Yes We Scan: naar een inclusief curriculum

Deze toolkit wil handvaten en inspiratie aanreiken voor een meer diversiteitsbewuste en inclusieve onderwijspraktijk. Studenten kunnen ongelijke kansen en gevoelens van uitsluiting ervaren als gevolg van hun culturele, talige en economische achtergrond, levensbeschouwing, gender en seksuele voorkeur, leeftijd en functiebeperking. Dit kan leiden tot een moeizame studievoortgang en vroegtijdige uitval.

Met deze toolkit trekken we graag de reflectie en dialoog op gang over hoe we onze curricula, leermaterialen en lesactiviteiten diverser en inclusiever kunnen maken. Zo timmeren we samen aan kwaliteitsvol onderwijs en maximale leerkansen voor al onze studenten.

Download de Yes We Scan-toolkit in het Engels

Download de Yes We Scan-toolkit in het Nederlands

WAT WE MET DE TOOLKIT BEOGEN

• docenten, onderwijsondersteuners en studenten kennis, vaardigheden en attituden bijbrengen die nodig zijn om zinvolle bijdrage te leveren in een geglobaliseerde en superdiverse wereld
• het kritisch denken bevorderen inzake stereotypen, vooroordelen, racisme en andere vormen van intolerantie, onrechtvaardigheid, uitsluiting en onderdrukking
• een veilige en inclusieve leeromgeving creëren waar diverse individuen, perspectieven en kennis worden gewaardeerd en maximale leerkansen worden geboden aan alle studenten
• diverse studenten in staat stellen om zichzelf en hun achtergrond weerspiegeld te zien in de curricula en zodoende een sense of belonging te ervaren
• de toegankelijkheid van het curriculum voor alle studenten verhogen

VOOR WIE DE TOOLKIT IS BEDOELD

• Deze toolkit is in eerste instantie ontworpen voor onderwijsmakers en -ondersteuners. Hij kan gebruikt worden als reflectie-instrument door individuele docenten en assistenten: Op welke manier heb jij oog voor diversiteit en inclusie in jouw lespraktijk? Welke stappen kan jij nemen om hier nog meer gericht op in te zetten?
• Met deze toolkit reiken we graag ook handvaten aan waarmee je als team aan de slag kan. Gebruik de fiches om ervaringen en inspiratie uit te wisselen met collega-docenten of werk je samen door de informatie en tips ter voorbereiding van een ontwerp- of verbetertraject.
• Voor onderwijsondersteuners kan de tool van pas komen bij de voorbereiding van ondersteuningsinterventies of trainingsmomenten.
• Idealiter krijgen studenten een belangrijke stem in elk van deze processen.

HOE DE TOOLKIT GEBRUIKT KAN WORDEN

De toolkit bestaat uit vier thematische infofiches. Deze zijn steeds opgebouwd volgens eenzelfde structuur. Na een korte situering van het thema volgen reflectievragen en mogelijke interventies. Elke fiche kan apart gebruikt worden, of in combinatie. Afhankelijk van je noden of die van de opleiding is de ene fiche relevanter dan de andere, alsook de voorgestelde reflectievragen en interventies.

Daarnaast ontwikkelden we werkfiches: templates waarmee je individueel of in team aan de slag kan aan de hand van concrete opdrachten. De werkfiches kan je al dan niet in combinatie met de infofiches gebruiken. De toolkit is geen blauwdruk of stappenplan dat van A tot Z doorlopen moet worden. Je bepaalt zelf welke fiche of aanpak voor jou of voor jouw opleidingsteam relevant is.

Bij deze toolkit hoort ook een literatuurlijst voor wie verder wil lezen, en een lexicon waarin een aantal vaak gebruikte begrippen worden omschreven. Het is belangrijk om te vermelden dat vele van deze begrippen niet eenduidig zijn. Door ze te omschrijven, trachten we een gezamenlijk vertrekpunt aan te reiken voor ervaringsdeling en reflectie.

In de toekomst bouwen we de toolkit graag uit met bijkomende thematische invalshoeken en methodieken. We blijven de bestaande fiches op punt stellen en updaten, gevoed door de onderwijspraktijk en wetenschappelijk onderzoek.

HOE DE TOOLKIT TOT STAND KWAM

In het kader van het VUB GelijkheidsActiePlan, werd de curriculumscan Yes We Scan – diversiteit in het curriculum uitgevoerd (Christil Asamoah, 2019-2020). Uit dit pilootproject bleek dat niet-westerse perspectieven weinig zichtbaar waren in lespraktijk en cursusmateriaal. Een belangrijke bevinding was dat de docenten van de zes deelnemende opleidingen over het algemeen bereid waren om hun curricula te diversifiëren, maar dat de vertaalslag naar de praktijk een moeilijkheid vormt. Eén van de aangehaalde struikelblokken was het gebrek aan concrete aanbevelingen en inspirerende voorbeelden. Daar willen we met deze toolkit op inspelen.

De toolkit werd ontwikkeld aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), in samenwerking met de teams CuSTm (Curriculum Support voor docentenTeams) en CERL (Community Engaged Research & Learning) van het Departement Onderwijs- en Studentenzaken, de medewerkers van het VUB GelijkheidsActiePlan, en studenten van het Green Team en WeDecolonizeVUB.

VRAGEN, OPMERKINGEN, OF INSPIRATIE TER AANVULLING VAN DEZE TOOLKIT? onderwijsprofessionalisering@otrs.vub.be